Biografia

Schaeffer ukazuje mechanizm muzyki współczesnej, jej „system”, będąc kimś między Johnem Cage’em, Karlheinzem Stockhausenem, Mauricio Kagelem, Krzysztofem Pendereckim i… samym Schaefferem. Bogusławem Schaefferem.

Bogusław Schaeffer (ur. 6 VI 1929 we Lwowie, zm. 1 VII 2019 w Salzburgu) — kompozytor, muzykolog, dramaturg, grafik, filozof, pedagog. Studiował kompozycję u Artura Malawskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, a pod kierunkiem Zdzisława Jachimeckiego — muzykologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1959 uzupełniał formalną edukację muzyczną u Luigiego Nona. Sam wykładał kompozycję w Akademii Muzycznej w Krakowie i w Hochschule für Musik und Darstellende Kunst „Mozarteum” w Salzburgu.
Oprócz muzyki — pisał także dramaty. Osobiście wyreżyserował kilka spośród około czterdziestu, wielokrotnie wystawianych w Polsce i za granicą, tłumaczonych na kilkanaście języków. Jego grafiki, w różnym stopniu związane z muzyką (w stopniu niewielkim z dramaturgią), wystawiane były w galeriach w Europie i Stanach Zjednoczonych. Człowiek renesansu, klasyk i szafarz awangardy. Genialny „hochsztapler”. Profesor-outsider. Kompozytor otoczony kultem — i kompozytor wyklęty. Wspominał: „[…] mnie, żonę i roczne dziecko odwiedzili panowie Kazimierz Serocki i Jan Krenz w wynajętym z trudem małym pokoiku. Byli rozentuzjazmowani, że Schäffer [sic!], który pisze o nowej muzyce, umie komponować”. Chciałoby się dodać: i odwrotnie. Jego interdyscyplinarne opus to repozytorium wątków sztuki nowoczesnej pojmowanej jako wiecznie stwarzająca się tradycja.
Melomani, kompozytorzy i muzycy mogliby ogłosić: „Schaeffer to my!”.

Spring Music na altówkę (D. Stanisławska) i fortepian (A. Manijak)

O Schaefferze

Bolesław Błaszczyk,
wiolonczelista Grupy MoCarta

„Gdyby Schaeffer nie istniał, należałoby go powołać do życia, jest on bowiem ikoną twórczego eksperymentu, otwierającego przed muzyką nowe tereny”.

Monika Pasiecznik,
krytyczka, kuratorka

„[…] dzieje zachodniej muzyki to nic innego, jak następstwo lub równoległy bieg coraz to nowych porządków: dodekafonia, serializm, aleatoryzm, muzyka elektroniczna, spektralizm, mikrotonowość… Wiele z tych rozwiązań Bogusław Schaeffer współtworzył, w wielu partycypował, jeszcze inne przeszczepiał na polski grunt. […] Jak słusznie przed laty zauważył Stefan Kisielewski, Bogusław Schaeffer to ojciec nowej muzyki w Polsce. I — jak dziś chciałoby się dodać — w świecie muzyki zdradzonej przez nihilistyczny postmodernizm jej jedyny prawdziwy obrońca. Ostatni w swoim pokoleniu kompozytor tak szczerze i do końca oddany idei nowej muzyki”.

Marek Frąckowiak,
założyciel Fundacji Przyjaciół Sztuk AUREA PORTA

„Dramaty i kompozycje muzyczne Schaeffera charakteryzują się tym, że jest tam ogromny margines na improwizację. Ale w którąkolwiek stronę poszliby artyści, to i tak znajdą się tam, gdzie Schaeffer przewidział. To jest genialne, że jego twórcze zamierzenia się nie rozpadają. W efekcie są bardzo precyzyjne”. „Oddajemy w ręce artystów i naukowców dorobek artystyczny Bogusława Schaeffera, zgadzając się na jego twórczą reinterpretację i włączenie w nowy kontekst. Wierzymy, że tylko tak traktowana sztuka zachowa swój żywy charakter i stanie się dynamiczną przestrzenią akcji i reakcji społeczno-kulturowej. Tak również sztukę rozumie i traktuje Bogusław Schaeffer, który niejednokrotnie był przecież inicjatorem artystycznych eksperymentów i spotkań, na nowo definiujących muzykę, teatr czy taniec”.

Patryk Zakrocki,
muzyk

„Odczytanie klasycznych graficznych partytur z dziećmi — to by było fajne! Graficzne partytury Schaeffera są do tego świetne! Jego rysuneczki są tak sugestywne, że można je jednocześnie zagrać i zatańczyć!”.

Nagrody i odznaczenia

1959, 1964 - nagrody na Konkursie im. Grzegorza Fitelberga; odpowiednio za Monosonatę na sześć kwartetów smyczkowych (1959) i Quattro movimenti na fortepian i orkiestrę (1957) oraz Małą symfonię: Sculturę na orkiestrę (1960) i Collage and Form dla 8 jazzmanów i orkiestry (1963).

1962 - nagroda na Konkursie im. Artura Malawskiego; za Musica ipsa na orkiestrę niskich instrumentów (1962) i Cztery utwory na trio smyczkowe (1962).

1971, 1972, 1980, 2001 - Nagroda Ministra Kultury i Sztuki.

1977 - Nagroda Związku Kompozytorów Polskich, Nagroda Miasta Krakowa.

1987 - nagroda na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu; za twórczość dramaturgiczną.

1998 - Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego.

1972 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

2013 - wyróżnienie Zasłużony dla Warszawy

2019 - Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski; za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury (pośmiertnie).

Schaeffer Non Stop

Schaeffer Non Stop to jedyna w swoim rodzaju aplikacja mobilna oparta na jednej z najsłynniejszych partytur graficznych Bogusława Schaeffera.

Zapoznaj się z aplikacją Schaeffer Non Stop
Bogusław Schaeffer: zdjęcie

Komponuję dla samego siebie. Nikt nie potrzebuje mojej muzyki, ponieważ świat nie interesuje się nową muzyką. Rysuję też dla samego siebie. To terapia. Ojciec był kaligrafem, też uważałem, że pismo powinno być wyraźne, również w muzyce. I to ojciec ustalił raz na zawsze, że mówić warto tylko o rzeczach wzniosłych i ważnych.

Aurea Porta - Fundacja Przyjaciół Sztuk

Fundacja Przyjaciół Sztuk AUREA PORTA powstała w roku 2001. Założycielem był Marek Frąckowiak, aktor schaefferowski. Krystyna Gierłowska, dyrektor kreatywna, i Ewa Złotowska, prezes, z niewielką pomocą przyjaciół Przyjaciół Sztuk, kontynuują zapoczątkowane przez niego dzieło, między innymi sprawując opiekę nad spuścizną (archiwum) Bogusława Schaeffera. Kochanych interesariuszy podejmują w MDM-owskim lokalu z tarasem ze sgraffito.

ZAiKS - Partner

Instytut Teatralny